Vegan Veteriner Hekim Kaan Gencel ile sohbet: Vegan mamalar sağlıklı mı?
Vegan mama meselesi tartışılmaya devam ededursun geçtiğimiz günlerde kedi ve köpekler için vegan mama tedarik eden bir marka girdi hayatımıza: VegPet…
Biz de bu güzel haberin coşkusuyla vegan mama konusunu vegan bir veteriner hekim olan Kaan Gencel ile konuştuk. Keyifli okumalar…
Animal Save Türkiye: Merhaba Kaan, öncelikle kendini tanıtır mısın?
Veteriner Hekim Kaan Gencel: Tabii ki. Ben Kaan gencel. İzmir’de yaşıyorum. 27 yaşındayım. Veteriner hekimiyim. 2018 Eylül ayından beri veganım.
AST: Birçok köpeğin alerjileri dolayısıyla bakım verenleri tarafından vegan beslendiklerini ve gayet sağlıklı olduklarını biliyoruz. Köpek ve kedilerde vegan beslenme hakkındaki düşüncelerin nedir?
KG: Bu konuya köpekler ve kedilerde bir parça ayrı olarak bakmak gerekiyor bence ilk olarak. Ortak nokta içerik olarak tam ve dengeli bir reçete oluşturmak… En önemlisi de dışarıdan almaları gereken esansiyel aminoasitleri sağlamak bitkisel mamalarda.
Mamalarda içerikleri denetleyen bir kuruluş da var mama konusunda hatta adı AAFCO (Amerikan Yem Kontrol Yetkilileri Derneği). Bu kuruluştan onay alan vegan kedi ve köpek mamaları mevcut; Benevo, Ami Cat gibi… Oluşturulan içerik bu esansiyel aminoasitler çerçevesinde planlanmalı ki bir eksiklik oluşmasın. Ayrıca mamaya içerik dışında, dışarıdan eklenmesi gereken bazı maddeler var. Köpeklerde D vitamini ve B12, kedilerde D vitamini ve B12’ye ek olarak A vitamini, taurin ve araşidonik asit.
“Taurin kedi mamalarında mutlaka yeterli miktarda bulunmalı”
Köpeklerden farklı olarak kedilerin için çok elzem olan taurin var tabii. Kedi mamalarında mutlaka yeterli miktarda bulunmalı, eklenmeli dengeli bir mama olması için. ‘Hayvansal maddelerin’ sağladığına eşit bitkisel maddeleri sağlamak, içeriğe eklemek, en temel gereklilik bir mama için.
Bir de biyoyararlanım konusuna değinmek istiyorum. Kısaca; bağırsak mukozasından emilen basit moleküllerin sindirilebilirlik durumu demek… Pencovic ve morris 1975 yılında buğday tanesinde bulun nişastanın görünür sindirilebilirliğini incelemiş; kaba öğütülmüş, ince öğütülmüş ve kaba öğütülmüş ve pişirilmiş tahıllarda görülen nişaşta sindirilebilirliklerini mısırda yüzde 79, yüzde 94 ve yüzde 88; buğdayda yüzde 92, yüzde 97 ve yüzde 96 bulmuştur sırasıyla. Yani mısır ve buğdayın ince öğütülmesinin kedilerin sindirmesi için iyi olduğunu görmüşlerdir.
Moore ve meslektaşları köpekler için 1980 yılında yaptıkları çalışmada soya fasulyesi küspesi, mısır, pirinç ve yulafın yetişkin Pointer’ler tarafından görünür sindirilebilirlik değerlerinin yüzde 77 ila yüzde 88 arasında olduğunu belirlemiştir. Burns ve meslektaşları 1982 yılında soya proteini ve buğday glüteninin görünür sindirilebilirliklerinin yüzde 78 ve yüzde 77 olduğunu belirtmiştir.
“Esansiyel aminoasitler tamsa, gerekli olan vitaminler eklenmişse, bitkisel mamanın yararlı olmaması için hiçbir sebep yok”
Bu konuda birkaç çalışmadan bilgi vermek istedim ama mutlaka araştırmalar devam etmeli ve takip edilmeli. Eğer içerik dengeli ise ve esansiyel aminoasitler tamsa, gerekli olan vitaminler eklenmişse, bitkisel mamanın yararlı olmaması, hayvanların böyle beslenerek sağlıklı yaşamaması için hiçbir sebep yok diye düşünüyorum.
Düzenli olarak kedi ve köpeklerin sağlık durumu da kontrol edilmeli, hekim gözetimi sağlanmalı mutlaka. Bu hangi mama olursa olsun gerekli elbette. Amacımız hiçbir hayvanın zarar görmemesi ve sömürülmemesi. Bu yolda mamalar ne olacak düşüncesi herkesin aklında soru işareti. Bilimselliği temel olarak bu durumu çözeceğiz umarım.
AST: Animal Save olarak fırsat buldukça köpek nüfusunun çoğunlukta olduğu yerlere gidip vegan besleme yapıyoruz.
Hazırladığımız mamanın içeriği şöyle: 1 buçuk paket makarna, 1 kilo havuç, 1 paket yeşil mercimek ve yarım çay bardağı ayçiçek yağı. Bu mamanın besleyiciliği hakkında yorum yapabilir misin? Ya da sokak köpeklerine daha ideal bir mama sunmak için içeriği nasıl yeniden şekillendirebiliriz?
KG: Hazırlanan mama içerik olarak basit gözükse de gerçekten doyurucu duruyor. biraz da aroma eklenirse çoğu köpeğin yiyeceğini düşünüyorum. Mamanızın kısa ve orta vadede yararlı olacağını söyleyebilirim, zaten mamaya ulaşım da çok kısıtlı oluyor Türkiye’de halen. O sebeple besleyici olabilir ama bu mamanın içerdiği aminoasitleri araştırmak, tam mı yoksa hangisi eksik onu belirlemek; vitaminleri, protein, yağ, karbonhidrat oranını bilmek gerekiyor diye düşünüyorum gerekli düzenlemeleri yapmak için. Eğer eksik bir esansiyel aminoasit varsa etkisi hemen görülmese bile orta uzun vadede hayvanların sağlığını etkileyecek bir durum ortaya çıkabilir.
Tabii bu araştırmaları yapmak biraz vakit ve imkân ister. Bu ev yapımı mama doyurur, açlığı giderir hatta besleyici olur ama tam teşekküllü bir içerik olabilmesi için daha çeşitlendirilmeli diye düşünüyorum. Mısır, pirinç, patates, marul, soğan, beyaz ekmek, elma, yulaf, soya proteini, küspesi eklenebilir.
AST: Son olarak eklemek istediğin bir şey var mı?
KG: VegPet markası Türkiye’ye bitkisel mamayı getirdi birkaç çeşit olacak şekilde. Bu Türkiye için çok büyük bir ilerleme ve artacaktır umarım zamanla hem markalar hem de mama çeşitleri. Bunun daha ilerisi de Türkiye’de üretim yapan bir marka olur. Yakında bu da olacaktır diye umuyorum.
Dünyada hâlihazırda bitkisel beslenen binlerce köpek ve kedi var hatta Türkiye’de de bitkisel beslenen köpek ve kediler olduğunu biliyorum. Sömürünün son bulması için bitkisel mama çok elzem bir konu.
