Tarihten Günümüze: Hayırsız Ada, Maymun ve Samur Katliamları

Hayvanlara yönelik benzeri katliam olaylarını geçmişte de yaşadık:

Sivriada ya da diğer adıyla Hayırsız Ada’ya topluca nakledilen köpeklerin açlığa mahkum edilerek katledilmesi korkunç ve utanç verici bir insanlık ayıbı olarak tarihe geçti.

Başlangıcı 3 Haziran 1910 olan bu elim vaka gerek sosyolojik, gerek psikolojik, gerek felsefi ve gerekse hukuki olarak emsal teşkil etmekte olup, ders çıkarılması gereken bir örnek olarak tarihin kanlı sayfalarında yerini aldı.

Dönemin Türk halkının geleneğine baktığımızda sokak köpekleri şehrin sakinleridir. Onlar 1910’a kadar İstanbul sokaklarında bakılarak insanlarla beraber yaşamışlardır. Aynı tarihlerde Avrupa şehirlerinde ise kozmetik sanayi için hayvan hak ihlalleri çoktan başlamış, sokaklarda tek bir köpek kalmamıştır. Fransa’dan “İstanbul’un sokak köpeklerini toplayıp bize satın.” önerisi ile gelmişler ve Fransa ile anlaşma imzalanmıştır. Ancak halk köpekleri vermemiş ve direnmiştir. Halktan destek gelmeyince, tıpkı yazının devamında ele alacağımız başka bir emsalde olduğu gibi, köpekleri toplama görevi düzenli işi olmayan ya da yasa dışı işlerle uğraşan kişilere havale edilmiştir.

Sokaklarda toplama sürerken halk isyan etmiş ve gemiyle Fransa’ya gönderilmek üzere Tophane’de bekletilen binlerce köpeği bir baskın yaparak kurtarmıştır. Dönemin hükümet yetkilileri Fransa ile yaptığı anlaşmadan vazgeçmemiş ve daha organize bir toplama işlemine girişmişlerdir.

Neticede kısa bir süre içinde 80 bin köpek toplatılmış ve Tophane’de bekletilmiş fakat bu sefer halkın bir kez daha hayvanları kurtarmasını engellemek için hazırlıklı davranan hükümet toplanan köpeklerin başlarına asker dikmiştir. Köpekler toplatıldıktan sonra Fransa’dan bir türlü yükleme talimatı gelmemesi üzerine toplatılan ve muhafaza edilen köpeklerin beslenmesi ve bakımı sorunlar çıkarmaya başlamıştır.

Süreci hızlandırmak i

steyen hükümet köpeklerin “fiyatını” indirmek gibi bir çözüme gitmiş fakat yine sonuç alamayınca ücretsiz vermeye bile razı olmuştur. Fransa’dan yine yanıt gelmemesi üzerine, köpekleri Tophane’de bekletme süreci de pek çok probleme yol açtığından dolayı, şehirden uzak bir yer, Sivriada seçilmiş ve 80 bin köpek Sivriada’ya nakledilmiştir. Dönem hükümeti köpeklere burada bir süre daha bakmıştır, fakat Fransa anlaşmayı feshettiğini ve köpekleri almayacağını bildirdiğinde, köpekler Sivriada’da tamamen kaderine terk edilmiştir. Halk bir müddet kendi imkanları ile yiyecek taşımış fakat eninde sonunda bu imkânsız bir hale gelince köpekler açlıktan ve susuzluktan can vermişlerdir. Köpeklerin çıkardığı sesler, Anadolu Yakası sahillerinde, sabaha kadar duyulmuştur. Ölümler başlayınca, 2-3 yıl boyunca tüm sahil kokudan yaşanamaz hale gelmiştir. İstanbul halkı köpeklere karşı işlenen suç sebebiyle çok üzülmüştür. Pek çokları sahildeki evlerini kapatmıştır. Bu dönemde yaşayan halk gruplarınca köpeklere dokunmanın büyük bir lanete yol açacağı düşünülmektedir. 1912 yılında gerçekleşen deprem, halk arasında köpeklerin yaşam hakkını hiçe saymanın bir sonucu olarak algılanmıştır ve bu sebeple adanın adı da Hayırsız Ada olmuştur.