Animal Save Türkiye anlatıyor: depremden sonra arama, kurtarma ve ulaştırma çalışmalarımız

Genel Durum

6 Şubat 2023 gecesi Türkiye ve Suriye, Türkiye’nin Kahramanmaraş ilinden merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde arka arkaya iki güçlü depremle sarsıldı. Hem Türkiye’de hem de Suriye’de yaşanan yıkımın boyutlarını anlatmak gerçekten mümkün değil. Birinci haftaya gelindiğinde birçok kişi, birden fazla mahallenin ve belki de şehrin haritadan silindiğini söyledi. Yaşananları gözleriniz dolmadan anlatmak ve tarif etmek çok zor.

21 Şubat itibariyle ölen insan sayısının 47.000’den fazla olduğu bildiriliyor. Birleşmiş Milletler bu rakamın ikiye katlanacağını tahmin ediyor. Maalesef hayvan kaybı bildirilmiyor ve belgelenmiyor. Bunların hiçbiri yetmezmiş gibi, ilk iki depremden bu yana aynı bölgelerde 3-4-5 büyüklük değişimli 2.700’den fazla artçı sarsıntı meydana geldi ve gelmeye de devam ediyor.

Biz Kimiz?

Animal Save Turkey olarak çeşitli görevler üstlenmiş 30 kişilik bir grubuz. Yaşamdan Yana Derneği ile de birlikte çalışıyoruz. Normalde Ankara, İstanbul ve İzmir’de yaşıyoruz ama şimdi vardiyalı olarak Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Adıyaman, Hatay (Antakya), Adana, Osmaniye ve yardım çağrılarının geldiği yerlere gidiyoruz.

Ne Yapıyoruz?

Genellikle eş zamanlı olarak gerçekleşen birden fazla eylemimiz var: Arama, kurtarma, hayvan nakli, hayatta kalanlara yardım malzemelerinin teslimi, alandaki diğer aktörlerle koordinasyon, bağış toplama ve sosyal medya yönetimi.

Depremzede hayvanlar için hayvan mamaları, evcil hayvan kutuları ile depremzede kişiler için su, çorba, battaniye, bebek maması, çocuk bezi ve hijyen malzemeleri ulaştırıyoruz. Diğer yandan ihtiyaç sahibi hayvanları arıyor, kurtarıyor ve sevk ediyoruz. Bu çabaları sürdürmek için vardiyalı çalışıyoruz. Bir ekip hayvanları Ankara ve İzmir’e güvenli bir şekilde geri getirirken, sonraki grup ekipmanlar ve yardım malzemelerini yükleyip afet bölgesine doğru yola çıkıyor.

Etkilenen bölgeye vardığımızda bir grup seyyar çorba istasyonu kurarken diğerleri kayıp veya terk edilmiş hayvanları arıyor. Hayatta kalan hayvanları yakalayıp her birini ayrı kutulara koyuyoruz. Bazen çok korkmuş olanları yakalayamıyoruz ve bu durumda onlara yiyecek bırakıyoruz. Ayrıca bulduğumuz veya kurtardığımız her hayvanı veterinere ön kontrole götürüyoruz, çünkü bazı durumlarda yolların kapalı olması ve kışın ağır olması nedeniyle yolculuk araba ile 20 saat sürebiliyor. Bazı durumlarda, arkadaşlarımız hayvanları kurtarmak için hasarlı binalara girerek hayatlarını riske atıyorlar ama bu bizim yapmamız gerektiğini düşündüğümüz bir eylem. Eşzamanlı olarak, ekibin bir kısmı veterinerler ve yerel kurtarma ekipleriyle birlikte çalışarak alanda kalıyor. Sokak hayvanlarını besliyorlar ve veteriner kontrolünden geçirdikten sonra hayvanları kutulara koyuyorlar.

Öte yandan mobil olmayan ekipler de pek çok görev üstlenmiş durumda: yardım çağrılarını almak; onları sahadaki ilgili ekibe iletmek; onlarca ihbar, haber ve çağrı aldığımız sosyal medya hesaplarını yönetmek; yaptıklarımızı ve gönderdiğimiz çağrılarla ilgili güncellemeleri paylaşmak; bağış toplama çalışmaları yürütmek; kurtarılan hayvanların tıbbi prosedürleri için veterinerlerle iletişim kurmak; kurtarılan hayvanlar için yuvalandırma prosedürlerini gönüllü yeni evler ile koordine etmek. Yuvalandırma süreçleri dikkatli bir şekilde koordine ediliyor ve her başvuran kişinin deprem bölgesinden kurtarılan hayvanlara iyi bir yuva sağlayıp sağlayamayacağı dikkatle değerlendiriliyor. Kedi ya da köpeklerin veterinerde tedavileri yapılırken arkadaşlarımız eş zamanlı bir şekilde gönüllü evleri için bir veri tabanı oluşturmak üzere birçok görüşme ve telefon görüşmesi yapıyor.

Evcil hayvanlar ve çiftlik hayvanları hem farklı hem benzer şeyler yaşadı. Örneğin, zaten kafeslerin içinde olan kuşlar ve fareler var. Bu, bir şekilde yapabilseler bile kaçma yeteneklerini anında sınırlayan bir durum. Aynı nedenle köpekler ve kediler biraz daha fazla şansa sahip. Ancak paniğe kapılıp bazen molozların arasında bir yere saklanabiliyorlar, bu da onları bulmayı ve kurtarmayı daha da zorlaştırıyor. Bazen bir binaya girilmesi güvenli olmadığında (arama-kurtarma uzmanlarının yaptığı değerlendirmeler sonucunda), bina ayakta olsa bile kimsenin içeri girmesine izin verilmiyor. O noktada bazen pencerenin yanında bir evcil hayvanı görüp hiçbir şey yapamazsınız. Şanslıysak ve sokağa bir vinç getirebilirsek, evcil hayvana dışarıdan ulaşıp onu pencereden alabiliyoruz; tabi hayvan korkup eve saklanmazsa.

Çoğunlukla çiftliklerde terk edilen çiftlik hayvanları da var. Sahipleri veya yerel gruplar aracılığıyla onlara su ve yem gönderiyoruz. Bazen sokaklarda ve yollarda hayvanlara rastlıyoruz. Dışarıda veya kapalı kalmış hiçbir hayvanın bütün bu süreçlerde yiyecek veya su bulamadığını söylemekte hiçbir sakınca yok. Böyle bir hayvana yaklaştığımızda, kaçmayıp ona getirdiğimiz suyu içtiğini gördüğümüzde yaşadığımız rahatlama ve huzur tarif edilemez.

Başarılarımız

Birkaç şehirden onlarca kedi ve kuşun yanı sıra birkaç köpek ve tavşan kurtardık ve transfer ettik. 178 kuş, 72 kedi, 16 köpek ve 1 tavşan olmak üzere toplam 267 hayvanı kurtardık ve/veya taşıdık. 21 Şubat itibariyle tamamına yakını emniyete götürülürken bir kısmı da taşıma sürecinde.

Afet bölgelerine 7 gidiş-dönüş seferini bizzat sonuçlandırmanın yanında 6 nakil çalışmasına destek olduk. Kurtarılan hayvan sayısı ve zaman çizelgesi şu şekildedir:

10 Şubat Cuma: Gaziantep & Osmaniye, 5 kedi
11 Şubat Cumartesi: Gaziantep, 19 kedi & Kahramanmaraş, 2 kedi
12 Şubat Pazar: Adıyaman, 8 kedi (biri engelli) ve 1 köpek
13 Şubat Pazartesi: Malatya & Gaziantep (insani yardım malzemeleri ve mama desteği)
13 Şubat Pazartesi: Adana, 40 kuş, 7 köpek ve 5 kedi (nakil)
15 Şubat Çarşamba: Hatay, 3 kuş ve 3 kedi
16 Şubat Perşembe: Hatay, 39 kuş (nakil)
17 Şubat Cuma: Hatay, 8 kedi ve 2 kedi
17 Şubat Cuma: Adana, 3 kedi ve 2 köpek (nakil)
18 Şubat Cumartesi: Gaziantep, 4 kedi (nakil)
18 Şubat Cumartesi: Adana, 5 kedi ve 2 köpek (nakil)
19 Şubat Pazar: Hatay, 26 kuş, 4 kedi, 1 tavşan ve 1 köpek
21 Şubat Salı: Hatay, 70+ kuş, 6 kedi ve 1 köpek (nakil)
24 Şubat Cuma: Hatay, 11 kedi
25 Şubat Cumartesi: Hatay, 14 köpek, 3 kedi ve 1 horoz

Zorluklar

Arama kurtarma koordinasyonu, karşılaştığımız felaketin ölçeğine göre son derece zorlu. Hayvan arama ve kurtarmaya yönelik organizasyon ve girişimlerin sayısının yeterli olmadığı açık. Örneğin bir yardım çağrısına ulaştığımızda yardıma muhtaç hayvan kaçmış veya enkaz altında kaybolmuş olabiliyor. Hiç kimse korkmuş, kaybolmuş veya yaralı hayvanların tamamına yetişemiyor. Yetersiz işbirliği de bir yardım çağrısını yanıtlamak için enerjimizi, zamanımızı ve kaynaklarımızı boşa harcamış olabildiği için çabalarımıza zarar verebiliyor.

Afet yüzbinlerce insanı evsiz bıraktı, aynı zamanda bilinmeyen sayıda -belki binlerce, belki onbinlerce- hayvanı da evsiz bıraktı. Hayvanları kurtarmak için arama kurtarma çalışmaları devam ederken tıbbi kaygılar, acil ameliyat, acil barınma, yiyecek, su, ilaç ihtiyaçları birikiyor. Kaos, her bir hayvanın sahibini bulma çabalarımızı engelliyor. Sahipleri bazen vefat etmiş olabiliyor, bu durumlarda o hayvanlara yeni ve sevgi dolu yuvalar bulma telaşı içine giriyoruz. Dahası, “cins bir hayvanı kapıp satmaya veya üretmeye” çalışan kötü niyetli insanlar olduğundan bizi yuvalandırma süreçlerinde ekstra dikkatli olmaya zorluyor; haliyle her şey daha da zaman alıyor.

İhtiyaçlar ve Gelecek Planları

Öncelikleri acil müdahale, barınma, gıda, su, sağlık hizmetleri ve benzeri ihtiyaçlar olan bir afet olsa da insan ve hayvanların orta ve uzun vadeli ihtiyaçlarını da düşünmeye başlamamız gerekiyor. Her şeyden önce birincil ihtiyaç kalıcı barınaktır. Kayıp, terk edilmiş ve yaralı hayvanların sahiplerini bulmaya, onlara yeni yuvalar bulmaya, tedavi masraflarını karşılamaya ve onları güvenli bir yere nakletmeye çalışan birçok kuruluş var. Bu mevcut ihtiyaçlar aslında orta ve uzun vadede var olmaya devam edecek temel ihtiyaçlardır. Dolayısıyla bu süregelen sorunlara kalıcı çözümlere ihtiyacımız var. Kurtarılan düzinelerce hayvana ev olacak ve muhtemelen onlara bakacak birkaç kişinin geçim kaynağı da olacak bir vegan barınak planlıyoruz. Türkiye’nin başkenti Ankara’da bir vegan barınak gerçekleştirmek için bazı adımlar attık. Bunu gerçekleştirmek için işbirliğine, koordinasyona, finansmana, insan kaynaklarına ve daha fazlasına ihtiyacımız olacak.

Nasıl Destek Olabilirsiniz?

Ölüm ve acılarla çevrili bir şekilde çok zor koşullar altında özveriyle çalışıyoruz. Yine de binalarda kaybolan veya çiftliklerde bırakılan tüm hayvanlar için çabalarımızı sürdürmek istiyoruz. Kurtarma hikayelerimizi paylaşmaya devam edebilmek istiyoruz. Her türlü desteğe ve görünürlüğe ihtiyacımız var; çünkü her kedi, köpek, kuş, fare, at ve koyun için bunlar önemli olacak. Çabalarımızı inceledikten sonra herhangi bir şekilde katkıda bulunmak isterseniz, lütfen GoFundMe hesabımız aracılığıyla bağışta bulunmayı ve arkadaşlarımızın sergilediği bu inanılmaz dayanıklılığı ve sabrı paylaşmayı düşünün.

GoFundMe sayfamız: https://www.gofundme.com/f/help-animal-save-turkey